Qaynta 2AAD
Berbera (Ceelgardinews.com) Marka hadaba loo gudbo marxaladii 2aad ee Geediga Kacaanka oo ku Aadanayd 1976-1986 waxaa xiliyadaa Abuurmay Khalkhal ku yimid nidaamkii maamul ee Kacaanka saamaynta ugu waxaa loo aaneeyaa Jabkii Dagaalkii 1977 ee dhexmaray Somaliya iyo Itoobiya, guuldarada Meleteri kasokow Somaliya waxay gashay go’doon Siyaasada Debeda ah waxaa kale oo abuurmay qaybsanaan ku timi wadajirkii iyo Midnimadii Soomaaliyeed, jabhado hubaysan oo dagaal kala soo horjeestay Nidaamkii MSBare ayaa bilowday habkii iyo hanaankii dawladu u dejin lahayd waxay ku bedeshay Aargoosi lagula kacay cid kastoo loo arko inay hayb la wadaagaan Mucaaradka, waxgarad iyo aqoonyahankii dalka u dhashay intii debedaha u baxsaday mooyee, intii kale waxaa hoy u noqday Xabsi, xubno kamid ahaa golihii sare ee kacaanka iyo Wasiiradii ay aad isugu dhowaayeen MSBare ayaa noqday Maxaabiis ku xidhan Amarka M/weynaha heerka ay gaadhay dhibaatada dhacday waxaa lagu qiimeeyay inaanay lahayn dawo lagaga bogsado oo dib usoo celisa Haybadii qaranka, dad badan ayaana u arkaayey in xalka keliya ee lagaga bixi karaa yahay MSBare oo xukunka iskaga dega,
Marxaladii 3aad ee kacaanka oo ku koobnayd 1986-1991 kaalandarka taariikhda waxaa kusoo kordhay heshiis 1986kii dalka Jabuuti ku dhexmaray xukuumadihii Soomaaliya iyo Itoobiya 2 sano kadibna 1988 Labadii Hogaamiye ee MSBare iyo Mingistu H.Mariam ayaa qalinka ku duugay heshiis rasmi ah oo laysku afgartay in Dowlada Itoobiya Albaabada u xidho xeryihii Ururka SNM ee gudaha itoobiya ku yaalay, sidoo kale in Xukuumada Soomaaliya Joojiso gebi ahaanba kaalmadii ay siin jirtay jabhadihii Dagaalka kula jiray Itoobiya oo ay kamid ahaayeen EPLF iyo TLPF inkastoo labada oday u arkayeen heshiiskan faa’iido weyn hase ahaatee xaaladu waxay isu bedeshay si aan la filayn May 1988 Ciidamadii ururka SNM ayaa weerar si weyn uga argagixiyey dowladii MSBare ku galay gudaha dalka gaar ahaan Burco iyo Hargeysa, cutubyadii SNM oo gacanweyn ka helay dadweynihii Magaalooyinkaa ku dhaqnaa waxay dabka saareen Xeryihii Askarta Dowlada oo si weyn u Niyadjabsanaa, Duulaanka SNM wuxuu xujo iyo calaamad su’aal ku noqday dawladii Itoobiya oo ka yaabtay Awooda Jabhada, sida fudud ee ay uga gudbeen fadhiisinadii Ciidankii MSBare gaar ahaan xeryihii ku taxnaa xuduudka iyo Guutooyinkii magaala kasta duleedkeeda difaaca adag kaga jiray. Dagaalkaas oo sii socday ilaa Bishii Ogosto ee sanadkaas, saxaafada Caalamka gaar ahaan warbaahinta Reer Galbeedku waxay kashiftay in Xukuumadii MSBare xiligaas u isticmaashay Shacabka Hub Culus iyo duqayn dhinaca Cirka ah, khaasatan dayuuradaha Hanterka oo calooshood u shaqaysteyaal shisheeye wateen Dadweynihii taageersanaa SNM waxay u barakaceen dhinaca Itoobiya oo looga yagleelay xeryo qaxooti, markii la gaadhay Sanadihii 1989-1990 waxaa saaxada Jabhadaha kusoo biiray labadii urur ee SPM iyo USC. Xiligaasna waxaa SNM u suurtogashay istiraatijiyad siyaasadeed oo ay isla qaateen labadaa jabhadood in dagaalka lagaga soo horjeedo Nidaamka MSBare la gaadhsiiyo gobolada kale ee gobolada kale ee deegaanka u ah dadka taageersan jabhadaha SPM iyo USC qorshahaas oo si wacan u hirgalay, sanadkii 1990 maamulkii MSBare waxaa gilgilay dagaalo hubaysan oo ka aloosmay koonfurta gaar ahaan Deegaanka Jubooyinka iyo Gobolada Dhexe markii awooda maamulkiisu kusoo koobmay Caasimada iyo Nawaaxigeeda MSBare wuxuu dhegaha ka furaystay talooyinkii waxgaradka iyo aqoonyahanadu ugu baaqeen inuu dalka iskaga baxo si umadu uga badbaado khasaare ka dhasha xaalada soo fool-leh.
Ragga arimahaa fikirkooda ka dhiibtayna waxaa kamid ahaa Maxamed X.Ibraahin Cigaal oo taladii uu soo bandhigay tusaale usoo qaatay labadii M/weyne ee Dalalka Bangaladeesh Xuseen M. Irshaad iyo Jaad Xuseen Habri oo maalmahaa xukunka laga tuuray, Aakhirkiina 28.12.1990 ayaa xabadu ka bilaabantay gudaha Magaalada Muqdisho, dhowr todobaad kadibna 26.1.1991 MSBare oo ciidankiisii la jebiyey ayaa ka baxsaday Qasrigii Madaxtooyada taariikhdaasna waxaa soo Afjarmay Geedigii Dheeraa ee Kacaanka, waxaa burburay nidaam dadiisu rubuc qarni ku dhowayd, waxaa galbaday Hogaamiye heesaha lagu amaanay si balaadhan ugu duubmeen quluubta Jiilkii waayahaas taabaqaaday, arimaha cajiibka ah ee mudo kadib soo baxay waxaa kamid ahaa saamaynta uu ku lahaa wadamada ku yaalay mandiqada Geeska Afrika M/weynihii hore ee Kiiniya Danyel Arab Moi iyo M/weyne Xasan Guuleedkii Jabuuti xusuusqorkii ay ka tageen waxay ku sifeeyeen MSBare inuu ahaa Nin Burji adag markasta oo ay isu yimaadaan aanay kor u eegi jirin. Dhinaca kalena raga taariikhda qoraa waxay isku raaceen inuu ahaa Qof isugu jira Laba Nooc C/qaadir Shire Faarax Tifatirihii Wargeyska OGAAL ee kasoo bixi jiray Muqdisho Buugiisii XEEBTA GEERIDA 1990 wuxuu ku sifeeyey MSBare sawir ka kooban laba weji oo kala jeeda metel ahaana noqonaya kartuunka DHANXIIR ee JAMHUURIYA kusoo baxa C/qaadir Shire oo ay xigto ahaayeen MSBare inuu lahaa laba dabeecadood. Waxaa fikradaas ku raacay Qoraaga C/qaadir Oromo oo buugiisii Sababihii Burburka Soomaaliya 2004 ku sheegay inuu lahaa laba sifo oo iska soo horjeeda samaan iyo xumaan, marka la eego dhinaca wanaagsan wuxuu ahaa madaale kartibadan oo awood u leh inuu dhowr ayaamood nasasho la’aan ku shaqeeyo iyadoon laga dareemin in yar oo daal ah, wuxuu ahaa Aftahan Alle siiyey xusuusbalaadhan hibona u lahaa inuu aragtidiisa fasiro, bulshay dabeecad wanaagsan oo aan isla weynayn kuna dadaala inuu qofwalba dhegeysto mana ahayn kabaqaad shisheeyaha u sujuuda ee Soomaalinimada aad buu iskula sareeyey, qoraagu wuxuu farta ku fiiqay hibadii iyo kartidii Alle siiyey haduu si haboon u isticmaali lahaa inuu dalka horumar gaadhsiin lahaa.
Marka dhinaca xun laga eego wuxuu qoraagu tilmaamay nin aan diinta ku fiicnayn, Agoonimo iyo ciilqab kusoo koray kursiguna wax weyn la yahay, waxaa amarkiisa lagu baab’iyey Magaalooyin dhan hubkii cadawga lagu difaaci lahaa ayaa lagu gumaaday shacbigii, kumanaan hooyo ayaa Hegel qaatay Kumanaan ubad ah ayaana agoomeeyay 1991 waxaa xukunka laga tuuray iyadoo dadku u qaybsanyahay wax qabri madow ku jira iyo qayb xeryo qaxooti ku darxumaysan.
Dumistii Nidaamkii MSBare oo dhulka Afsoomaaliga lagaga hadlo si weyn looga soo dhoweeyay dacal ilaa dacal waxaa isu baxay fantasiyaha iyo farxadda lagu maamuusayo 120 Cisho ka dib dhicistii nidaamkaa M/dhaqameedka, Siyaasiyiinta iyo W/garadka Gobolada Waqooyi shir ay isugu yimaadeen Mag Burco, waxay ku dhawaaqeen maamul ka madaxbanaan Muqdisho waxaanu ahaa go’aan lagula soo noqday Xoriyadii 1960 ay ka qaateen Ingiriiska, 5 Maalmood kadibna ay la midoobeen Goboladii Koonfurta ee Talyaanigu haysan jiray. Dadkii Deganaa Somaliland waxay markaa heleen N/gelyo iyo Isdhexgal dhinaca Bulshada ah inkastoo ay jireen Dagaalo dhexdooda ka dhacay si dhibyar ayaa loogu guuleystay in la joojiyo, balse koonfurta Soomaaliya intii ka dambaysay dhicistii MSBare waxaa saamayn xun ku yeelatay colaado iyo abaaro waxaa isku dhacay Caydiid iyo Cali Mahdi dagaalo Culus ayaana ka dhexcurtay Taageerayaashii USC. Rajadii laga qabay horumar iyo barwaaqona waxaa bedelay masiibo iyo halaag Magaalada Muqdisho oo mudadii kacaanka Bilicdeeda iyo quruxda ay lahayd safka hore kaga jirtay Magaalooyinka loo dalxiis tago burburkii iyo bililiqadii ku dhacday waxaa u raacay Onkodka Madaafiicda iyo Dananka Qoryaha Mishigaanada ah oo warbaahinta Caalamka qaarkood ula baxeen Caasimada Dhiiga