Hargaysa (Ceelgardinews.com) Waa fiid-cawl waqtiga la yidhaa ee hiimsay hiimsayga ah, dadka ka hor yimaadna aanad wejiyadooda si fiican u garanayn. Dad goobta maraya waa intii afurka uun soo cuntay ee doonaysay in ay hawlo soo gudato. Goobtuna waa meel aan ka fogayn Saldhiga dhexe, gaar ahaan basaska Xaafadda Jig-jiga Yar ubaxa agteeda.
‘Waxa uu jiifay sibidh jidhkiisa qayb ka mid ah ay dhaxayso maro calal ee maqaarkiisa ku dul googo’day, awood jidh ahaaneed oo uu iskaga xijiyo dhulka ma uu lahayn, da’na waxaabu u ahaa qiyaastii dhawr iyo toban jir.
Cunto uu safrada amma caloosha ku soo tiiriyo ma u helin, sababtoo ah waxa ay ahayd ramadaan oo maalinimadii oo dhan waxa uu la xarbiyaayey gaajada, waqtigii afurkana awood uu ku kaco oo uu cunto ku doonto ayuu waayey. Muqaal ahaan waxa wejigiisa ka muuqatay darxumo, balse haddii uu daryeel waalid heli lahaa wuxuu ka mid noqon lahaa da’ yarta qayrkood ugu qurxoon.
Quruxba uma taal ee haddii uu heli lahaa cid u naxariisata oo afka biyo ugu qabata waxay u ahaan lahayd maalinta ugu faraxsan noloshiisa, mana uu hilmaameed, hadda ogow oo agagaarkiisa waxa ku yaal meherado, hareeraha haddii aad sii eegtana cunto isku khamiirtay oo tii xalay ah baa riyo ku hiigayaan.
Dadka agagaarka maraya ma dhaadana, waa in dantooda ku cararaysa iyo in suuqa tamashle u timi si ay ubadkooda dhar qurxoon ugu helaan, da’ yar hasaawe doon u badan oo quruxda iyo dhaldhalaalka indha la raacaysa, asna ha iska qawanaado oo kulaylka cadceeda iyo dhaxanta xagaaggu ha ku dhacdee quud uun haba yaradee halkuu ka hela oo uu caloosha ku tiiriya si uu u cagahiisa ugu istaago.
Caagajada iyo nolosha ku xumaatay ee nasiibkiisu siiyey isagoo u cadhaysan oo miciin biday jiifka, ayaa meel aan ka fogayn waxa ka soo baxay askari xooggan, dirays qurux badan ku lebisan, qiyaastii saldhiga dhexe ka tirsan. Waxa uu sita bakoorad, kabaha qadha ah ee ciidammadana wuu xidhan yahay.
Waxa uu dul istaagay wiilkii yara ee gaajadu dhinaca u riday, inta uu cod ciidan ee xooggan, naxariistuna ku yar tahay ku dhawaaqay ayaa afkiisa ay ka soo baxeen erayo aad moodo in aanu ubad dhalin; “Waaryaa meesha maxa ku jiifiyey, hooyada waxa ku sameeye,” intaas kagamuu tegin ee ushii buu si aan naxariis lahayn ugu gujiyey.
Cabsi darteed baa uu awood aan jirin oo jidhkiisaba ka maqan iska baadhay oo intuu kor u soo hinqaday buu cod tegay oo gaajo fogaysay ku yidhi; “Adeer waan xannuunsanaya.”
Askarigii naxariis ma ay gelin, mana uu warraysan ee hadal ka sii darran buu u celiyey, isagoo u arka inuu is yeelyeelo; “Meesha ka kac Doofaaryaw, waad xabagaysantee.”
Markan kor baabu u soo Kacay, isagoo ka cabsanaya in bakooradu ku dhacdo, cod ka sii liita kii hore oo qofka u dhaw maqlaayo ayuu ugu jawaab celiyey; “Adeero Xannuun iyo gaajaan la jiifa ma aan cabine.”
Askarigii garay diifta iyo dhibta haysata, iska huleel inta uu bakooradii laalaadsaday.
Kelmadahaas baa inta ay dhegahayaga dabayshu ku soo tuurtay, anagoo dhacadada la socona awalba, ayey na ruxeen. Shaw isma ogayn oo waxa i barbar socda nin wayeel ah oo dareenkaas na wada sameeyey. Markaan wax tallaabo u dhaw u jirto, ayaa uu na arkay wiilkii yara, balse isla daqiiqado ayuu dhinacakale eegay, waxaabu ku dhuftay askarigii oo soo socda, wuxuu u booday sidii ugaadh dhaawaca oo xarbi ku jirtay, balse aragtay ugaadhsade. Jiifka ka bood oo orad aan ku jirin isku day, laba jeer markii uu dhacay ayaa uu orad aan itaal ku jirin miciinsaday, balse askarigu uma uu socon dilmo iyo handidaad ee cunto ayuu u siday, maadaama kelmadihii qalbigiisa ruxeen.
Cabaar markaannu daba soconay, balse gaadhi waynay, ayaa muuqiisii naga qarsoomay, askarigiina cuntadii siiyey mid aan agtiisa ka fogayn, balse awood ahaan dhaamay, laf ahaantiisana noloshu u goysay.
Saacado aan badnayn haddaan goobtan u fiirsato, adigoo qalbi naxariis leh iyo feejignaan ku eegaya waxa aad ka helaysa darbi-jiif mustaqbalkoodii lumay, daryeel bulsho aan haysan, la ilaaway. Wiilkan oo kaliya kuma koobna ee hablo iyo wiilal ubaxii ummaddan noqon lahaa ayaa ku qaadhay jidadka waaweyn ee Hargeysa.
Alle uun bay sugayaan, ma arkaan bulsho iyo ummad u maqan, xaqooqada u doodaysa, daryeel iyo naxariisna uma muuqato. Armay dugagoobaan oo iyaguba dadka cunaan markay naxariis wayaan, armay cuqubeeyaan oo cadhadoodu ina soo gaadha.
W/Q: Ibraahim Khadar Siciid
ibraahimkhs@hotmail.com